بر چه کسی جهاد واجب است
جهاد بر مرد مسلمان عاقل بالغ تندرست و اجب می‌شود، مشروط بر اینکه آنقدر مال داشته باشد، که برای هزینه خود و خانواده‌اش کفایت‌کند تا اینکه از جهاد فارغ می‌شود. پس بر غیر مسلمان و زن و کودک و دیوانه و بیمار، و اجب نیست پس اگر این گروهها از جهاد تخلف کنند بر آن‌ها حرجی نیست چون ضعف آن‌ها، مانع کفاح و پیکار آن‌ها است و در میدان جنگ فایده‌ای ندارند، که قابل اعتماد باشد و چه بسا و جودشان در میدان جنگ ضرر بیشتری داشته باشد، در مقابل سودی اندک.
و خداوند می‌فرماید: ﴿لَیْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِینَ لَا یَجِدُونَ مَا یُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ﴾[التوبة: ۹۱]. «برضعیفان و بیماران و آن‌ها که و سیله‌ای برای انفاق در راه جهاد ندارند، ایرادی نیست که در میدان مبارزه، شرکت نکنند، هرگاه برای خدا و رسولش خیرخواهی‌کنند و از آنچه در توان دارند، مضایقه ننمایند.... ».
و خداوند می‌فرماید:
﴿لَیْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِیضِ حَرَجٌ﴾[النور: ۶۱]. «برکور و لنگ و بیمار باکی و گناهی نیست که بجهاد نروند».از ابن عمر روایت شده که گفت: «برای جنگ اُ‌حد مرا بر پیامبرصعرضه نمودند، درحالیکه چهارده ساله بودم و پیامبرصبمن اجازه حضور در جهاد را نداد».
مسلم و بخاری آن را روایت کرده‌اند. چون جهاد عبادت است و جز بر بالغ و اجب نمی‌شود، احمد و بخاری از عایشه روایت کرده‌اند که گفت:گفتم: ای رسول خدا آیا بر زنان جهاد و اجب است؟ فرمود جهادی که درآن جنگ نباشد، بر زنان نیز و اجب است که عبارت است از: حج و عمره و در روایت آمده است پیامبرصگفت: برای زنان جهاد عبارت است از حج مقبول و بهترین جهاد حج مقبول است. و احدی و سیوطی در «الدر المنثور» و مجاهد روایت کرده‌اند که گفت: «ام سلمه گفت: ای رسول خدا مردان بجهاد می‌روند و ما بجهاد نمی‌رویم و برای ما نصف میراث مردان هم هست»؟!!.
که خداوند این آیه را نازل‌کرد: ﴿وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ لِلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِیبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا٣٢﴾[النساء: ۳۲]. «و آرزو مکنید چیزی را که خدای متعال بعضی از شما را به آن بر بعضی دیگربرتری داده است از جهت دنیا یا از جهت دین، مبادا که شما را به حسد و بغض بکشاند، برای مردان بهره‌ای است و ثوابی بآنچه که انجام می‌دهند از اعمال صالحات مثل جهاد و غیر آن و برای زنان نیز بهره و ثوابی است به آنچه که انجام می‌دهند از اعمال صالحات مثل عبادت خدا و اطاعت شوهر و تربیت فرزندان و تعلیم دیگران و از خداوند بخواهید آنچه حاجت به آن دارید که از فضل خود آن را بشما بدهد محققا خداوند بهمه چیز دانا است. یعنی مردان‌کار خاص خود دارند که بدان مکلف شده‌اند و زنان نیز کار خاص خویش دارندکه بدان مکلف شده‌اند، پس نباید هیچکدام عمل خاص دیگری را آرزو کند و او را به حسادت بکشاند و برای هر دسته میدان عمل و سبقت گسترده است».و این دو نفر از عکرمه روایت کرده‌اند که زنان تقاضای جهادکردند و گفتند: «ای‌کاش خداوند بر ما نیز جهاد فرض کرده بود، تا ما نیز ثواب و بهره چون مردان بیابیم» که این آیه فوق نازل شد. البته جنگیدن زنان که بموجب این آیه مشروع نیست، و لی بیرون رفتن زنان همراه مجاهدان، برای پرستاری و کارهای درمانی و خدماتی و غیر آن اشکالی ندارد. زیرا از انس روایت شده که: «چون در روز جنگ احد مسلمانان از کنار پیامبرصدور شدند، من عایشه دخت ابوبکر و ام سلیم را دیدم که دامن بکمر زدند بگونه‌ای که خلخال‌های پای‌شان را دیدم، آنان شروع‌کردند به آب‌کشیدن و مشکهای آب را بر پشت خود حمل می‌کردند و بجنگ جویان آب می‌دادند، سپس دوباره می‌رفتند آب می‌آوردند و بمردم می‌دادند». این روایت را شیخین ذکر کرده‌اند. باز از انس نقل است که پیامبرصدر جنگ بود و ام سلیم و زنانی از انصار همراه او بودند که به جنگجویان آب می‌دادند و مجروحان را مداوا می‌کردند. بروایت مسلم و ابوداود و ترمذی.