۱- تعزیر
کلمه تعزیرکه مصدر باب تفعیل است بمعنی تعظیم و یاری آمده است مانند: ﴿لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُعَزِّرُوهُ﴾[الفتح: ۹]. «تا با خدا و پیامبراو ایمان بیاورید و او را بزرگ دارید و به اوکمک و یاریکنید».و اینکلمه بمعنی اهانت نیز آمده و گفته میشود: «عزر فلان فلاناً»یعنی او را مورد اهانت و خواری قرار داد تا از گناه و کرده ناشایست خویش باز گردد.
مقصود از تعزیر در اصطلاح شرع اسلامی تادیب و تنبیه است بر: گناهی که شرعا مجازات و کفارهای ندارد پس مجازات و کیفری تادیبی است که حاکم آن را روا میدارد بعلت ارتکاب جنایتی یا معصیتی که شرع برای آنکیفر و مجازات تعیین نکرده باشد یاکیفر و مجازاتش را تعیین کرده و لی شرایط اجرای مجازات شرعی تحقق نپذیرفته است مانند تماس و مباشرت با زن بدون انجام عمل جنسی یا مانند دزدی چیزی که موجب قطع ید نیست و یا مانند جنایتی که قصاص ندارد و یا مانند سحاق و طبق زدن زنان با هم و مانند قذف بغیر زنا. چون معصیتها و گناهان برسه قسم هستند.
۱- گناهانی که حد مشخص شرعی دارند و لیکفاره و تاوان ندارند مانند حدودی که قبلا از آنها سخن رفت.
۲- گناهانی که کفاره و تاوان شرعی دارند و لی حدی برایشان تعیین نشده است مانند نزدیکی با همسر در ایام رمضان و یا در موقع احرام.
۳- گناهانی که در شرع برایشانکفاره و حدی تعیین نشده است مانند اینگناهانی که از آنها سخن رفت در این گونه گناهان تعزیر بر حسب تشخیص حاکم شرع و اجب میباشد .