حکم ربا
ربا و سود طلبی بدان شیوه خاص، در همه ادیان آسمانی حرام بوده است، چه دردین یهود و چه دردین مسیح و چه در اسلام. درعهد قدیم آیه ٢٥ فصل ٢٢ از سفر خروج آمده است: «هرگاه مالی را بیکی از فرزندان شعب من قرض دادی، با وی چون طلبکار رفتار مکن، و از وی سود و ر‌بح مالک را طلب مکن». بازهم درآیه ٣٥ فصل ٢٥ از سفر و لایین آمده است: «هرگاه برادرت نیازمند شد او را حمل کن و نیاز وی را برطرف ساز.. از او سود و منفعتی مگیر و مطلب».
لیکن یهودیان برای‌گرفتن ربا و ر‌بح، از غیر یهودی منعی نمی‌بیند، آنگونه که در آیه ٢٠ ازفصل ٢٣ ازسفر تثنیه آمده است، که قرآن درسوره نساء آیه ١٦١ این پندار ایشان را ردکرده است: ﴿وَأَخۡذِهِمُ ٱلرِّبَوٰاْ وَقَدۡ نُهُواْ عَنۡهُ﴾[النساء: ۱۶۱]. «یکی دیگر از جرائم بنی‌اسرائیل آن بوده است که ربا می‌گرفتند در حالیکه از آن منع شده بودند».و در کتاب عهد جدید آیه ۳۴ و ٣٥ از فصل ٦ از انجیل لوقا آمده است: «هرگاه بکسی قرض دادید و از او انتظار پاداش و فزونی داشتید، پس چه فضیلت برای شما شناخته می‌شود؟ و لیکن اعمال نیک و خیرات کنید و قرض بدهید، بدون اینکه منتظر فایده و ربا و سود آن باشید، آنوقت است که پاداش شما فراوان خواهد بود».
علمای یهود بر تحریم قطعی ربا اتفاق نظر دارند و بدین نصوص استناد می‌کنند «سکوبار» گفته است: «هرکس گویدکه ربا معصیت و گناه نیست او ملحد خارج از دین بحساب می‌آید». پدر «بوتی» گفته است: براستی سودخواران و ربا خواران در زندگی دنیا شرف خویش را از دست می‌دهند، و شایسته آن نیستندکه بعد از مرگ‌شان تکفین شوند. قرآن‌کریم درچند جای بر حسب ترتیب ز‌مانی از ربا سخن گفته است. در آیه‌های مکی چنین آمده است: ﴿وَمَآ ءَاتَیۡتُم مِّن رِّبٗا لِّیَرۡبُوَاْ فِیٓ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ فَلَا یَرۡبُواْ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَآ ءَاتَیۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِیدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ٣٩﴾[الروم: ۳۹]. «و آنچه بخلق خدای بدهید به امید فزونی تا به زیادت از آن مکافات کنندتان. به نزد خدای تعالی زیادت نشود آن. و آنچه بدهید بعنوان زکات برای پاکی تن و مال و رضای خدا در آن طلب‌کنید، شما پاداش آن را چند برابر می‌یابید».
و در آیات مدنی بصراحت ربا را حرام‌کرده است و چنین آمده است: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ١٣٠﴾[آل عمران: ۱۳۰]. «ای مومنان ربا نخورید در حالیکه چند برابر بر سود و بر اجل و مهلت آن می‌افزائید، تقوای خدا پیشه کنید تا برستگاری برسید».
و آخرین چیزی که درباره ربا بعنوان قانون دینی آمده است، اینست: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِیَ مِنَ ٱلرِّبَوٰٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِینَ٢٧٨ فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُواْ فَأۡذَنُواْ بِحَرۡبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَإِن تُبۡتُمۡ فَلَكُمۡ رُءُوسُ أَمۡوَٰلِكُمۡ لَا تَظۡلِمُونَ وَلَا تُظۡلَمُونَ٢٧٩﴾[البقرة: ۲۷۸-۲۷۹]. «ای مومنان تقوای خدا پیشه‌کنید و از وی بترسید و آنچه را که از ربا و رباخواری مانده است، رهاکنید و از آن دست بکشید اگر مومنان هستید و براستی ایمان آورده‌اید. اگر چنین‌کاری نکردید آگاه باشیدکه شما با خدای تعالی و با رسول وی بجنگ برخاسته‌اید یعنی بدشمنی با خدا و رسول برخاسته‌اید پس آماده جنگ با آنان باشید و اگر توبه کنید و از آن دست بردارید، اصل سرمایه شما بدون رباء و سود حاصله از آن شما است، پس با سود طلبی‌تان ستم مکنید و بر شما نیز ستم نرود که از اصل سرمایه کمتر بگیرید».
و در این آیه بطور قاطعانه سخن اشخاصی رد شده است که‌گفته‌اند رباخواری و قتی حرام است، که چند برابر باشد، زیرا در این آیه تنها اصل سرمایه بدون زیادی بر آن قابل برگرداندن بیان شده است. و این آخرین آیه‌ای است که در این باره نازل شده است.
بیگمان ربا خواری ازگناهان کبیره و بزرگ است. بخاری و مسلم از ابوهریره روایت کرده‌اند که پیامبرصگفت: «اجتنبوا السبع الموبقات ".قالوا: وما هن یا رسول الله؟ قال: الشرك بالله، والسحر، وقتل النفس التی حرم الله إلا بالحق، وأكل الربا، وأكل مال الیتیم، والتولی یوم الزحف، وقذف المحصنات الغافلات»«از هفت گناه بزرگ که هلاک‌کننده است پرهیزکنید.گفتند: چیست آن‌ها ای رسول خدا؟ گفت: شریک برای خدا قرار دادن، سحر و جادوگری، و کشتن انسان بناحق که کشتن انسان حرام است مگربحق باشد، و برابر دستورحق باشد و رباخواری و خوردن مال یتیمان و فرار کردن از جهاد در روز حمله دشمن و متهم ساختن زنان پاکدامن ناآگاه و مومن، به زنا».
به تحقیق خداوند هرکسی را که بنحوی درعقد ربا شرکت‌کند، مورد لعن و نفرین قرار داده است، چه طلبکاری که آن را می‌گیرد و چه بدهکاری که آن را می‌پردازد و نویسنده‌ای که عقد آن را و قرار داد آن را می‌نویسد و گواهانی که بر آن گواهی می‌دهند. بخاری و مسلم و احمد و ابوداود و ترمذی که آن را صحیح دانسته است از جابر بن عبدالله روایت‌کرده‌اند که پیامبرصگفت: «لعن الله آكل الربا، ومؤكله، وشاهدیه، وكاتبه» «خداوند رباخوار و ربا دهنده و گواهان بر آن و نویسنده عقد آن را لعنت و نفرین کرده است». دارقطنی از عبدالله بن حنظله روایت‌کرده است که پیامبرصگفت: «الدرهم ربا أشد عند الله تعالى من ست وثلاثین زنیة فی الخطیئة» «بدون شک یک درهم ربا خوردن، گناهش پیش خداوند تعالی ازسی و شش زنا سخت‌تر است و گناهش بیشتر است».
و باز هم او فرموده است: «الربا تسعة وتسعون بابا، أدناها كأن یأتی الرجل بأمه»« ربا خواری گناهش نود و نه درجه است‌که‌کمترین آن مانند آنست که کسی با مادرش مرتکب زنا شود، یعنی باندازه نود و نه گناه، گناه دارد که کمترین این نود و نه گناه زنا با مادر است».