قصاص بغیر از نفس یعنی قصاص غیر از کشتن
همانگونه که قصاص در نفس ثابت میشود و شخص قاتل کشته میشود، قصاص در غیرنفس نیز ثابت میشود و آن دو نوع است:
۱- اطراف = اندامها
۲- جروح و زخمها
قرآنکریم نظام قصاص را در تورات بدینگونه بیانکرده است: ﴿وَكَتَبۡنَا عَلَیۡهِمۡ فِیهَآ أَنَّ ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ وَٱلۡعَیۡنَ بِٱلۡعَیۡنِ وَٱلۡأَنفَ بِٱلۡأَنفِ وَٱلۡأُذُنَ بِٱلۡأُذُنِ وَٱلسِّنَّ بِٱلسِّنِّ وَٱلۡجُرُوحَ قِصَاصٞۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِۦ فَهُوَ كَفَّارَةٞ لَّهُۥۚ وَمَن لَّمۡ یَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ٤٥﴾[المائدة: ۴۵]. «یعنی خداوند در تورات بر یهود فرضکرده است که هرکسکسی را بکشد در برابر او کشته میشود و هرکس چشمکسی را دربیاورد چشمش را درمیآورند، بدون فرق بین اینکه چشمکوچک باشد یا بزرگ و جوان باشد یا پیر چشم در برابر چشم».و بینی بجای بینی و در برابر آن بریده میشود و گوش در برابرگوش بریده میشود و دندان در برابر دندانکنده میشود اگر چه دندان کسی که از وی قصاص میشود بزرگتر باشد از دندانکسی که دندانش شکسته شده است. و زخمها نیز قصاص میشوند مادام که قصاص آنها ممکن باشد و هرکس قصاص را تصدیقکند و تسلیم آن باشد و بقصاص تن در دهد اینکفاره و تاوانگناهی است که مرتکب شده است و این حکم اگرچه برای امتهای پیش از ما بوده برای ما نیزقابل اجرا و تنفیذ است چون پیامبرصآن را تثبیتکرده است. بروایت بخاری و مسلم از انس بن مالک آمده است که ربیع دخت نضر بن انس دندان یککنیزی را شکسته بود بر آن حکمکردندکه تاوان و خسارات آن را بگیرند، قوم آنکنیز گفتند ما حتماً قصاص میخواهیم انس برادر ربیع گفت: ای رسول خدا تو میخواهی دندان ربیع را بشکنی، سوگند بدانکس که ترا بحق مبعوث کرده است. دندان او را نمیشکنی. پیامبرصگفت: ای انس حکمکتاب خدا قصاص است. سپس قوم آن کنیز ربیع را عفو کردند. پیامبرصگفت: برخی از بندگان خدا هستندکه اگر قسم بخورند خداوند قسمشان را نمیشکند و آنان را به اجرای قسمشان موفق میدارد. و آنچه گفتیم همهاش درباره این بود که این اعمال از روی عمد صورتگرفته باشند و لی اگر ازروی خطاء باشد برای آنها خونبها فرض است.