خواستگاری از زنی در حال گذراندن عده
اگر زنی در دوران عده باشد، خواه شوهرش مرده یا طلاق داده شده باشد، به طلاق رجعی، یا طلاق بائنه، در هر صورت خواستگاری از چنین زنی حرام میباشد. زیرا اگر زن مطلق رجعی باشد، هنوز پیوند ازدواج اوگسسته نشده و شوهرش تا پایان عده، هر و قت بخواهد، می‌تواند بدان مراجعه‌کند و پیوند زناشوئی را برقرارسازد. و اگر مطق به طلاق بائنه و قطعی باشد، بطور صریح و آشکارخواستگاری از آن حرام است چون پیوند او با شوهرش بکلی بریده نشده و او حق دارد پس از اتمام عده با نکاح جدیدی او را مجدداً به عقد خویش درآورد. اگر کسی خواستگاری ازآن‌کند، برحق شوهرش تجاوزکرده است. درباره خواستگاری از آن بطریق تعریض و کنایه بین علما اختلاف است و صحیح آنست که جایزباشد. اگر زن در عده و فات شوهرش باشد در هنگام عده، خواستگاری باکنایه و تعریض ازاو جایز است، چون پیوند او با شوهرش به و سیله مرگ او قطع شده و دیگر شوهر حقی و پیوندی با او ندارد. از این‌جهت با صراحت و آشکارا خواستگاری از او جایزنیست، چون ازیک طرف اندوهگین و درسوک او است و از طرف دیگر، مراعات احساس و عواطف خانواده و اهل میت و و رثه او نیز لازم میباشد. خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَا جُنَاحَ عَلَیۡكُمۡ فِیمَا عَرَّضۡتُم بِهِۦ مِنۡ خِطۡبَةِ ٱلنِّسَآءِ أَوۡ أَكۡنَنتُمۡ فِیٓ أَنفُسِكُمۡۚ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ سَتَذۡكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِن لَّا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّآ أَن تَقُولُواْ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗاۚ وَلَا تَعۡزِمُواْ عُقۡدَةَ ٱلنِّكَاحِ حَتَّىٰ یَبۡلُغَ ٱلۡكِتَٰبُ أَجَلَهُۥۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ یَعۡلَمُ مَا فِیٓ أَنفُسِكُمۡ فَٱحۡذَرُوهُۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِیمٞ٢٣٥﴾[البقرة: ۲۳۵]. «وگناهی بر شما (مردان) نیست که به طور کنایه از زنانی ( که شوهران‌شان فوت‌کرده‌اند و درعده به سر می‌برند) خواستگاری‌کنید و یا در دل خود تصمیم بر این‌کار را بگیرید (بدون اینکه آن را اظهار نمائید)، خداوند می‌دانست شما آنان را یاد خواهید کرد (و این‌گرایش فطری مردان نسبت به زنان است با خواسته طبیعی شما بشکل معقول مخالف نیست) و لی به آنان پنهانی و عده ازدواج ندهید، مگر اینکه به طرز پسندیده‌ای (و بطورکنایه) اظهار کنید (اما به هرحال) اقدام به ازدواج ننمائید تا عده آنان بسرآید و بدانیدکه خداوند آنچه را که دردل دارید، می‌داند، پس از (مخالفت فرمان او) خویشتن را برحذر دانند و بدانید که بیگمان خداوند بس آمرزنده و شکیبا است (و در مجازات بندگان شتاب نمی‌کند)».خواستگاری با کنایه و تعریض بدینگونه که بگوید: «من می‌خواهم ازدواج‌کنم» یا بگوید «خیلی دوست دارم که خداوند زن صالح و شایسته‌ای را نصیبم‌کند». یا بگوید «خداوند خیری را برای تو میسر خواهدکرد و خیری در پیش داری». تقدیم هدایا به زنی که در عده است، جایز است و تعریض و کنایه به خواستگاری تلقی می‌شود، و جایز است که شخص در نزد زنی که در عده و فات شوهر است، از خویش ستایش کند و اوصاف خویش را بگونه‌ای برشمارد، که تعریض و کنایه به ازدواج باشد. چون ابوجعفر محمد بن علی بن حسین چنین‌کاری راکرده است. سکینه دختر حنظله گفت: علی پسر محمد پسر علی اجازه دخول خواست، درحالیکه هنوز عده و فات شوهرم منقضی نشده بود و او گفت: ای فلانی تو می‌دانی که خویشاوندی من نسبت به پیامبرصو علی تا چه حد میباشد و در میان عرب‌ها چه منزلتی دارم. من به و ی‌گفتم: خدا ترا بیامرزد ای ابوجعفر، تو مردی هستی که برای دیگران سرمشق می‌باشی و مردم از تو فرا می‌گیرند، چگونه در عده ازمن خواستگاری می‌کنی؟ ابوجعفر گفت: من از قرابت خود نسبت به پیامبرصو علی با تو سخن گفتم، و پیامبرصنزد ام سلمه رفت در حالیکه او در سوگ و عده و فات شوهرش ابوسلمه بود، به وی گفت: تو می‌دانی که من پیامبر خدا و برگزیده اویم و درمیان قوم خود چه منزلتی دارم». این سخن پیامبرصخواستگاری کنائی از او بود، که دارقطنی آن را نقل‌کرده است.
خلاصه سخن آنکه زن به هر شکلی در عده باشد، خواستگاری بطور صریح و آشکارو بدون پرده، ازاوحرام است و خواستگاری بدون‌کنایه و تعریض، نسبت به زنی که شوهرش مرده و عده‌اش پایان نیافته و نسبت بزنی که بطورقطعی طلاق داده شده و هنوز عده‌اش پایان نیافته، مباح میباشد. و نسبت بزنی که بطورطلاق رجعی طلاق داده شده خواستگاری از او به هر شکلی حرام است، مادام که عده او پایان نیافته باشد.
اگرکسی نسبت بزنی که درعده است، بطورصریح خواستگاری نمود، و لی بعد از انقضای عده او را بعقد نکاح درآورد، علما درباره آن اختلاف دارند، امام مالک گوید: باید ازاو جدا شود، خواه با وی و صلت و همبستری کرده باشد یا همبستر نشده باشد.
امام شافعی‌گوید: عقد نکاح صحیح است، اگرچه چیزی را مرتکب گردیده است که صراحتاً از آن نهی شده و لی جهت آن‌ها با هم اختلاف دارد.
باتفاق علما اگر عقد نکاح هم در دوران عده و اقع شود، باید از همدیگر جدا شوند، حتی اگربا وی همبستر هم شده باشد. درباره اینکه آیا می‌تواند بعداً با وی ازدواج کند، امام مالک و لیث و اوزاعی‌گویند: بعداً برای او، حلال نیست که با چنین زنی ازدواج کند، و لی جمهور علما گویند: او می‌تواند پس از انقضای عده هر و قت بخواهد باآن ازدواج‌کند.