فقه السنه

فهرست کتاب

خراج ‌ضمان ‌دارد

خراج ‌ضمان ‌دارد

هرگاه عقد بیع فسخ شد و کالای فروخته شده فایده‌ای و بهره‌ای داشت‌، درآن مدت که نزد مشتری بوده و بهره از آن حاصل شده‌، آن فایده از آن مشتری است‌. از حضرت عایشه روایت شده‌ که پیامبرصگفت‌: «الخراج بالضمان»«خراج ضمانت دارد یعنی منافع در مقابل ضمانت‌»‌. بروایت احمد و صاحبان سنن و تصحیح ترمذی‌. یعنی منفعت و سودی که ازکالا نزد مشتری حاصل می‌شود، از آن مشتری است‌، چون مشتری ضامن آن‌کالا است و اگر تلف شود بعهده او است‌، پس سودش از آن کسی است که ضامن آن است‌.

برای مثال اگر کسی حیوانی خرید و چند روزی از آن بهره‌ای برد، سپس درآن عیبی آشکار شد، که بقول اهل خبره مربوط به زمان پیش ازبیع است‌، مشتری حق داردکه این بیع را فسخ‌کند و این بهره حاصله از آن اوست‌، بدون اینکه بابت آن چیزی به فروشنده پس بدهد.

در برخی از روایات آمده است‌، که مردی غلامی را خرید و از وی بهره برد، سپس در وی عیبی یافت و آن را بسبب آن عیب به فروشنده برگرداند. فروشنده گفت‌: بهره بنده‌ام چه می‌شود؟ پیامبرصفرمود: «الغلة بالضمان» «بهره آن در برابر اینکه ضمانت بعهده مشتری بوده است از آن او می‌باشد»‌. بروایت ابوداود و گفته در اسناد آن چیزی نیست‌.