۱-گریه و ناله و آه کشیدن
خواه از ترس خداوند باشد یا بخاطر مصائب و رنجها، مشروط برآنکه این حالات بروی غلبه کند و نتواند آنها را از خود دفع کند. چه خداوند میفرماید: ﴿إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتُ ٱلرَّحۡمَٰنِ خَرُّواْۤ سُجَّدٗاۤ وَبُكِیّٗا۩٥٨﴾[مریم: ۵۸]. «چون آیات خداوند بخشنده مهربان بر آنان خوانده شود، بر روی میافتند سجدهکنان و گریه کنان».مفهوم آیه نمـازگزار و غیر نمازگزار را در بر میگیرد: از عبدالله بن الشخیر روایت است که: «من پیامبرصرا دیدم که در نماز از سینهاش صدای جوشش گریان میآمد، همانگونه که دیگ میجوشد یعنی از خوف خدا میگریست و صدای گریه او شنیده میشد که شبیه صدای غلیان آب در دیگ جوشان بود». به روایت احمد و ابوداود و نسائی و ترمذی که او آن را صحیح دانسته است. علی بن ابیطالب گفته است: «در جنگ بدر جز مقداد بن الاسود سواری در میان ما نبود، و در میان ما تنها پیامبرصشب بیداری کشید و تا صبح شد در زیر درختی نماز میخواند و گریه میکرد». به روایت ابن حبان. از حضرت عایشه روایت است که: چون پیامبرصبه آخرین بیماری خود مبتلا شد، فرمود: «مروا أبا بكر أن یصلی بالناس»«به ابوبکر بگوئید که برای مردم نماز بگزارد». عایشه گفت: ای پیامبر خدا بیگمان ابوبکر مرد رقیق القلب است، نمیتواند اشک خویش را نگه دارد، او هرگاه قرآن میخواند،گریه میکند. عایشه گفت بدانجهت چنین گفتم که مبادا مردم از ابوبکر دوری جویند و بدشان آید که او اولین کسی باشد که در جای پیامبرصبایستد و آن را بفال بد بگیرند. پیامبرصفرمود: «مروا أبا بكر فلیصل بالناس، إنكن صواحب یوسف»«به ابوبکر بگوئید برای مردم نماز بگزارد، بیگمان شما بر سان زنانی هستید که با یوسف بودید که چیزی را در دل دارید و خلاف آن را اظهار میکنید». به روایت احمد و ابوداود و ابن حبان و ترمذی که آن را صحیح دانسته است.
پیامبرصتصمیم گرفت که ابوبکر پیشنمازی را بعهده گیرد با وجود اینکه به وی خبر دادند که ابوبکر چون قرآن بخواند گریه بروی غلبه میکند، این مطلب دلیل بر اینست که گریه در نماز اشکال ندارد.
روزی عمربن خطاب در نماز صبح سوره یوسف را خواند تا اینکه بدین آیـه رسید: ﴿إِنَّمَآ أَشۡكُواْ بَثِّی وَحُزۡنِیٓ إِلَى ﴾[یوسف: ۸۶]. صدای گریه عمر شنیده شد. به روایت بخاری و سعید بن منصور و ابن المنذر. این مطلب که عمر در نماز صدای گریه خود را آشکار نموده است جواب ردی است به کسانی که میگویند: چنانچه کسی در نماز گریه کند و دو حرف از آن آشکار گردد نمازش باطل میشود، خواه از ترس و خوف خداوند باشد یا خیر؟. و اینکه میگویند: چنانچه در گریه کردن دو حرف ظاهر شود، کلام و سخن محسوب میشود، این سخن مسلم نیست چه کلام و سخن گفتن غیر از گریستن است.