فرایض و تعریف آن
فرایض جمع فریضه و از کلمه فرض بمعنی تقدیر و اندازه‌گرفتن و تعیین‌کردن مشتق شده است خداوند می‌فرماید: ﴿فَنِصۡفُ مَا فَرَضۡتُمۡ﴾[البقرة: ۲۳۷]. ای قدرتم یعنی نصف آنچه تقدیر و تعیین کرده‌اید.
فرض در اصطلاح شرع بمعنی نصیب و بهره و سهم مقدر و معین برای و ارث است و شناخت آن را، دانش و علم میراث با علم فرایض می‌نامند.
دلیل مشروعیت فرایض: عرب‌ها دردوره جاهلیت پیش ازاسلام فقط به مردان و ذکور ارث می‌دادند نه به زنان و اناث و به بزرگان ارث می‌دادند نه بکودکان و توارث و ازهم ارث بردن با پیمان بستن نیز رایج بود و خداوند همه این رسوم و عادات ارث آنان را باطل‌کرد و این آیه را نازل فرمود:
﴿یُوصِیكُمُ ٱللَّهُ فِیٓ أَوۡلَٰدِكُمۡۖ لِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَیَیۡنِۚ فَإِن كُنَّ نِسَآءٗ فَوۡقَ ٱثۡنَتَیۡنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَۖ وَإِن كَانَتۡ وَٰحِدَةٗ فَلَهَا ٱلنِّصۡفُۚ وَلِأَبَوَیۡهِ لِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُۥ وَلَدٞۚ فَإِن لَّمۡ یَكُن لَّهُۥ وَلَدٞ وَوَرِثَهُۥٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ ٱلثُّلُثُۚ فَإِن كَانَ لَهُۥٓ إِخۡوَةٞ فَلِأُمِّهِ ٱلسُّدُسُۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِیَّةٖ یُوصِی بِهَآ أَوۡ دَیۡنٍۗ ءَابَآؤُكُمۡ وَأَبۡنَآؤُكُمۡ لَا تَدۡرُونَ أَیُّهُمۡ أَقۡرَبُ لَكُمۡ نَفۡعٗاۚ فَرِیضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِیمًا حَكِیمٗا١١﴾[النساء: ۱۱].
(خداوند شما را درباره ارث فرزندانتان چنین توصیه می‌کند:
۱- برای پسر به اندازه سهم و بهره دو دختر.
۲- پس اگر فرزندان شما دو زن یا بیش از دو زن باشند دو سوم ارث برای آن‌ها خواهد بود.
۳- و اگر یک زن باشد یک دوم میراث از آن او است.
۴- برای پدر و مادر شخص مرده هرکدام یک ششم است درصورتیکه فرزند داشته باشد.
۵- اگرمرده فرزندی نداشته باشد و تنها پدر و مادر از او ارث برند برای مادرش یکسوم است و باقیمانده از آن پدر خواهد بود.
۶- اگر مرده علاوه بر پدر و مادر برادرانی یا خواهران از پدر و مادر یا از یکی از آن دو دارد مادرش یک ششم می‌برد و پنج ششم بقیه از آن پدر است.
همه این‌ها پس از عمل به وصیت میت و پرداختن و ام او است. شما نمی‌دانید پدران و مادران و فرزندانتان کدامیک برای شما سودمندترند. این سهم بندی فریضه‌ای الهی است که بر اساس صالح و اقعی شما استوار شده و به سود شما است چراکه مسلماً خداوند به تمام حقایق و مصالح دانا و فرزانه است .
در شان نزول این آیه آمده است که جابرگفت: زن سعد بن الربیع دو دختر داشت و آن‌ها را بحضور پیامبرصآورد که ازسعد بود و گفت یا رسول اللهصاین دو تا دختران سعد هستندکه پدرشان درجنگ‌اُ‌حد همراه تو بود و شهید شد و عمویشان مالشان را برای خود برداشته و چیزی بدانان نداده است، و معلوم است تا مالی نداشته باشندکسی بنکاحشان رغبت نمی‌کند، پیامبرصگفت: خداوند در‌باره‌شان حکم می‌کند این بودکه آیه مواریث نازل شد و پیامبرصدنبال عمویشان فرستاد و گفت دو سوم مال پدرشان را بایشان بده و یک هشتم را بمادرشان و آنچه باقی می‌ماند مال شما است بروایت پنج نفر از صحاح سته بغیر از نسائی.