فقه السنه

آیا بازپرداخت بدهی به بدهکار به جای زکات‌کافی است‌؟

نووی درکتاب «‌‌المجموع»‌ گفته است: «‌‌اگر کسی مفلس و و رشکسته شد، و بدهی داشت‌، و طلبکار به وی ‌گفت این بدهی تو را بجای زکات به شما می‌دهم‌، در این باره دو رای وجود دارد:

بنا به رای اصح که مذهب امام احمد و ابوحنیفه است‌، این بدهی بجای زکات کافی نیست چون ذمّه او و قتی برائت پیدا می‌کندکه مال زکات را به مستحقین برساند.

بنا به رای دوم که مذهب حسن بصری و عطاء است‌، بدهی را بجای زکات به بدهکار بخشیدن‌، بجای زکات کافی است. زیرا اگر بدهکار، بدهی خود را، به طلبکار پس دهد، پس آن را از او بجای زکات پس بگیرد، جایز است. پس اگر پیش از انکه آن را پس دهد، به جای زکات بپذیرد، کافی است. همانگونه که اگر پولی را، پیشکشی و دیعه نهاده است‌، سپس آن را بجای زکات به وی بدهد،‌کافی است خواه آن را نقدا دریافت کند، یا دریافت نکند.

اما اگر کسی زکات را، به‌کسی داد و شرط ‌کرد که آن را، بجای بدهی به وی پس بدهد، صحیح نیست و باتفاق فقها ذمه او از زکات تبرئه نخواهد شد. و پرداخت دین و و ام نیز از اینراه صحیح نیست‌، و لی اگر شرطی درکار نبود و در نیت داشتند که چنین کاری را بکنند، باتفاق علماء جایز است و زکات از عهده وی ساقط می‌گردد و او نیز اگر آن را بجای و ام به زکات دهنده بازپرداخت کرد، ذمّه‌اش از و ام تبرئه می‌گردد».