فقه السنه

آیا می‌توان رمی را تا شب بتا‌خیر انداخت؟

اگر کسی بنا به عذری نتواند درروزر‌می جمره‌ کند جایز است آن را تا شب بتاخیر اندازد. چون مالک از نافع روایت کرده است که دختر صفیه همسر ابن عمر در مزدلفه دچار زایمان شد که او همراه صفیه مادرش در آنجا ماند تا اینکه بعد از غروب خورشید روز عید در«منی» به ما پیوستند و ابن عمر بدانان امر کرد که ر‌می جمره ‌کنند و در آن اشکالی ندید. و لی تاخیر ر‌می جمره بدون عذر مکروه است و انجام آن در شب بنا برای حنفیه و شافعیه و روایتی از مالک و بنا بحدیث ابن عباس که گذشت موجب فدیه نیست، و لی امام احمد گوید: اگر کسی رمی جمره را تا انتهای روز عید قربان بتاخیر انداخت، نباید شب رمی جمره‌ کند، بلکه باید فردای آن روز بعداز ظهر بدان مبادرت کند.

ضعیفان و افراد معذور می‌توانند بعد از نیمه شب عید قربان رمی جمره کنند باجماع علما، هیچ‌کس مجاز نیست پیش از نیمه آخر شب عید رمی جمره ‌کند، و لی زنان و کودکان و ضعیفان و افراد معذور و چوزبانان شتر، این رخصت را دارند که از نیمه شب عید به بعدرمی جمره عقبه را انجام دهند. از عایشه روایت است که پیامبرصام سلمه را شب عید فرستاد که ر‌می جمره عقبه ‌کند که پیش از فجر آن را انجام داد، سپس برای طواف الافاضه رهسپار مکه‌ گردید. بروایت ابوداود و بیهقی‌. او گفته است که اسناد آن صحیح است و اشکالی ندارد.

ابن عباس گوید: پیامبرصاجازه دادند که چوزبانان و شتر چرانان در شب عید رمی جمره عقبه کنند. بزار آن را روایت کرده و در اسناد آن مسلم بن خالد زنجی وجود دارد که ضعیف است‌.

عروه بن الزبیر گوید: پیامبرصروز عید قربان به سوی ام سلمه چر خید و به وی دستور داد که از مزدلفه راهی طواف الافاضه شود و به مکه برود و نماز صبح را در آنجا بگزارد. و آن روز نوبه ام سلمه بود که نزد پیامبرصباشد و پیامبرصدوست داشت که همراه او باشد. بروایت شافعی و بیهقی‌. عطاء گوید: یکی از «اسماء» برایم نقل کرد که او ر‌می جمره ‌کرد، من به وی گفتم: که ما در شب جمره عقبه را ر‌می ‌کردیم و بسویش سنگ انداختیم‌. اسماء ‌گفت‌: ما در زمان پیامبرصچنان رفتار می‌کردیم‌. بروایت ابوداود.

طبری ‌گوید: شافعی به این حدیث ام سلمه و حدیث اسماء استدلال ‌کرده است که بعد از نیمه شب طواف الافاضه را جایز دانسته است‌. ابن حزم گوید: اجازه ر‌می جمره در شب مخصوص زنان می‌باشد نه مردان‌. برای مردان این اجازه نیست خواه، نیرومند باشند یا نیرومند نباشند. و آنچه که از حدیث بر می‌آید آنست‌ که اگر کسی معذور باشد، می‌تواند شب عید، پیش افتد و رمی جمره عقبه ‌کند. ابن المنذر گوید: سنت آنست تا بعد از طلوع خورشید رمی جمره صورت نگیرد، همانگونه‌ که پیامبرصچنین‌ کرده است و رمی جمره قبل از طلوع فجر جایز نیست چون اگر کسی چنین کند مخالف سنت رسول خدا رفتار نموده است‌. و هر کس پیش از طلوع - فجر ر‌می جمره عقبه‌ کرد، بر و ی، چیزی و اجب نمی‌شود- تاوان ندارد -‌چون ‌کسی را سراغ ندارم‌ که ‌گفته باشد او را کفایت نمی‌کند.