فقه السنه

چیزهائی که برای اعتکا‌ف کننده مبا‌ح است

۱- او می‌تواند برای تودیع خانواده‌اش از محل اعتکاف بیرون آید. صفیه گفته است: پیامبرصدر اعتکاف بود، شبی به پیشگاه او رفتم تا ازوی دیدار کنم‌، با وی سخن گفتم سپس برخاستم که بخانه برگردم او نیزبا من برخاست تا مرا بخانه برساند -‌و منزل صفیه همسر پیامبرصدر خانه اسامه بن نبد بود -‌دو نفر از انصار از آنجا می‌گذشتند، چون پیامبرصرا دیدند بر شتاب خویش افزودند. پیامبرصگفت: «على رسلكما، إنها صفیة بنت حیی، قالا: سبحان الله یا رسول الله، قال: "إن الشیطان یجری من الانسان مرجى الدم، فخشیت أن یقذف فی قلوبكما شیئا" أو قال شرا»«آهسته باشید، صبر کنید. این زن که همراه من می‌باشد. صفیه دختر حیی و همسرم است. آنان گفتند ای رسول خدا چگونه ما درباره توگمان بد خواهیم برد!! پیامبرصگفت: بیگمان شیطان همچون خون در تن انسان جریان دارد (‌وسوسه شیطانی انسان را فرا می‌گیرد) ترسیدم مبادا چیزی یاگمان بدی در دل شما اندازد (‌شما را و سوسه کند که نسبت به پیامبرتان گمان بدی ببرید که در دل شب او با این زن چه‌ کار می‌کند)‌». بروایت بخاری و مسلم و ابوداود.

۲- اعتکاف‌کننده می‌تواند، موی خود را شانه کند و سر خود را بتراشد و ناخن را بگیرد و تن خویش را از ژولیدگی و چرک و کثافت پاک سازد و نظافت کند، و لباس پاکیزه و نیکوئی بپوشد و خویشتن را خوش‌بو کند. حضرت عایشه گفته است: «‌‌پیامبرصدر مسجد اعتکاف می‌کرد و از پنجره اطاق من سرش را بداخل اطاق می‌آورد و من آن را می‌شستم‌«‌. و در روایت مسدد آمده: «‌ که من آن را شانه می‌زدم در حالیکه قاعده بودم‌«‌. بروایت بخاری و مسلم و ابوداود.

۳- بیرون رفتن برای نیازی که پیش می‌آید. حضرت عایشه می‌گوید: هر و قت پیامبرصبه اعتکاف می‌نشست‌، سرخویش را به من نزدیک می‌کرد و من آن را شانه می‌کردم و او داخل خانه نمی‌آمد مگر برای نیازهای معمولی انسانی‌«‌. بروایت بخاری و مسلم و دیگران.

ابن المنذر گفته است: علما اجماع دارند بر اینکه اعتکاف کننده می‌تواند برای قضای حاجت از محل اعتکاف بیرون آید چون اینکار ضروری است و نمی‌توان آن را در مسجد انجام داد و بیرون رفتن برای خوردن و نوشیدن نیز اگر کسی نباشد که برای اعتکاف کننده ببرد، حکم خروج برای قضای حاجت را دارد. و اگر قی‌ بر وی غلبه کند، او می‌تواند برای قی‌ از مسجد بیرون رود، خلاصه برای هر کاری که ضروری و لازم باشد و انجام آن در مسجد مقدور نباشد، می‌تواند برای انجام دادن آن بیرون رود، اگر بیرون رفتن‌، زیاد طول نکشد اعتکاف او باطل نمی‌شود». ا ه. بیرون رفتن برای غسل جنابت و پاکیزگی بدن و جامه‌، از چرک نیز همین حکم را دارد.

سعید بن منصور گفته است که علی بن ابی‌طالب گفت: هرگاه کسی اعتکاف ‌کرد می‌تواند در نماز جمعه و تشییع جنازه حاضر گردد و می‌تواند از بیمار عیادت کند و پیش خانواده خود نیز برود و نیازهای خویش را به آن‌ها بگوید در حالیکه ننشیند. او خدایش بیامرزد مبلغ هفتصد در هم از سهمیه خود را به خواهرزاده‌اش داد تا با آن خادمی را بخرد، و گفت: من خود در اعتکاف هستم. حضرت علی به وی ‌گفت: چه می‌شود اگر خود بیرون روی و آن را خریداری‌کنی‌؟ از قتاده روایت است که او این رخصت را برای اعتکاف کننده قایل بود که تشییع جنازه کند و از بیمار عیادت نماید و لی ننشیند. و ابراهیم نخعی گفته است: می‌پسندیدند که اعتکاف کننده این خصلت‌ها را شرط کند -‌اگر آن‌ها را شرط نکند نیز حق آن‌ها را دارد- از بیمار عیادت کند، و به زیر سقفی دیگر نرود، و بنماز جمعه برود و در تشییع جنازه شرکت نماید و برای نیازمندی‌های خویش بیرون رود و جز بخاطر نیاز به بازار نرود.

خطابی از قول طایفه‌ای گفته است که: اعتکاف کننده حق دارد که در نماز جمعه و عیادت بیمار و تشییع جنازه شرکت کند و این مطلب از علی بن ابی‌طالب نیز روایت شده است و رای سعید بن جبیر و حسن بصری و ابراهیم نخعی نیز چنین است.

ابوداود از حضرت عایشه روایت ‌کرده است‌ که پیامبرصدر حال اعتکاف که از کنار بیماری می‌گذشت از او عیادت می‌کرد و همانگونه که از کنار او می‌گذشت از او احوال پرسی می‌نمود بدون اینکه بنشیند. آنچه که از او روایت شده است که اعتکاف کننده از بیمار عیادت نکند مراد آنست که بقصد عیادت از محل اعتکاف بیرون نیاید و لی اگر از کنار او گذشت یا او از کنار وی ‌گذشت‌، اشکال ندارد که از او احوال پرسی کند و پیش وی فرود نیاید.

۴- اعتکاف کننده حق دارد که در مسجد بخورد و بیاشامد و در آن بخوابد مشروط برآنکه در نظافت و حفاظت آن تلاش کند و او می‌تواند در مسجد عقد نکاح و خرید و فروش و امثال آن را نیز اجرا کند.