کسی بمیرد و حج فرض را انجام نداده باشد
اگر کسی شرایط فریضه حج را داشته باشد یا حج را برخود نذر کرده بود و مرد، بر و لی او و اجب میباشد که از مال و دارائی او کسی را جهت انجام این فریضه آماده و گسیل دارد. همانگو‌نه که بر او و اجب است که دیون و و ام‌های او را باز پرداخت نماید.
ابن عباس‌گوید: زنی از قبیله جهینه به خدمت پیامبرصآمد و گفت: مادرم نذر کرده بود که حج بگزارد و حج نگزارد تا اینکه مرد، آیا من بجای او حج بگزارم؟ او فرمود: «نعم، حجی عنها. أرأیت لو كان على أمك دین أكنت قاضیته؟ اقضوا الله، فالله أحق بالوفاء»«آری، بجای او حج بگزار. بگو ببینم اگر مادرت بدهکار، می‌بود، آن را می‌پرداختی؟ بدهی خدا را بپردازید، و ام خداو‌ند برای پرداخت شایسته‌تر است». بروایت بخاری.
از این حدیث بر میآید که گزاردن حج بجای میت و اجب است، خواه بدان وصیت کرده باشد یا نکرده باشد، زیرا بازپرداخت، و ام در هر صورت و اجب است و پرداخت حقوقات مالی دیگر نیز از قبیل کفاره و زکات و نذر و اجب میباشد. رای ابن عباس و زید بن ثابت و ابوهریره و شافعی چنین است. آنان می‌گویند هزینه انجام این کارها، باید از اصل سرمایه پرداخت شود. با توجه به: «فالله أحق بالوفاء»چنان پید است که حج گزاردن، بجای میت بر پرداخت دیون مقدم باشد، اگر دارائی متوفی برای هردو کفایت نکند. امام مالک گفته است: و قتی بجای او حج‌گزارده می‌شود که وصیت کرده باشد چون حج عبادتی است که جنبه بدنی آن، بر جنبه مالی آن رجحان دارد، پس نیابت در آن پذیرفته نمی‌شود، و اگر متوفی وصیت کرده بود از یک‌سوم دارائی او هزینه حج تامین می‌شود.