دفاع انسان از خود و از دیگران
هرگاه متجاوزی بکسی تجاوزکند خواه بخواهد او را بکشد یا مالش را ببرد، یا از او هتک ناموس‌کند و تجاوز ناموسی نماید، او حق دارد از خویشتن و مالش و ناموسش و آبرویش دفاع نماید و با متجاوز بجنگد و در دفاع از خود راه آسان‌تر را انتخاب کند، اگر نشد بتدریج و ترتیب راه سخت‌تری را برگزیند بنابراین اول سعی کند با سخن‌گفتن تجاوز را دفع کند، یا با فریاد کشیدن یا با استعانت و طلب یاری از مردم، اگر دفع ظالم و راندن وی با این شیوه ممکن باشد.
اگر جز با زدن دفع تجاوز نمی‌شد، باید متجاوز را بزند و از خود براند و اگربرای دفع متجاوز، نیاز به کشتن او بود و جز با کشتن او دفع تجاوز نمی‌شد باید او را بکشد و قصاص و کفاره و دیه مقتول هم ندارد، چون مقتول ظالم و متجاوز بوده است و کسی که ظالم و متجاوز باشد ریختن خونش حلال است و خون وی تضمین ندارد. اگر شخصی مظلوم و متعدی علیه در حال دفاع از خویشتن و دفاع ازمال و ناموسش کشته شد او شهید است:
۱- خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَا عَلَیۡهِم مِّن سَبِیلٍ٤١﴾[الشورى: ۴۱]. «و کسی که بعد از مظلوم شدن یاری طلبد ایرادی براو نیست. یعنی نه‌کس حق دارد مانع از این کار شود و نه او را ملامت و سرزنش و مجازات کند و نه در یاری کردن چنین مظلومی تردید به خود راه دهد، چراکه انتصار و استمداد حق مسلم هر مظلومی است و یاری مظلومان و ظیفه هر انسان آزاده و بیداری است».
۲- از ابوهریره روایت است که مردی پیش پیامبرصآمد و گفت: ای رسول خدا اگرمردی آمد و می‌خواست مالم را بگیرد من چه کار کنم؟ پیامبرصگفت: مال خود را به وی مده گفت: اگر با من جنگ‌کند چه‌کار کنم؟ فرمود: با وی جنگ‌کن.گفت: اگر مرا کشت چه؟ فرمود: تو شهید هستی. گفت: اگر من او را کشتم چه می‌شود؟ فرمود: او بجهنم می‌رود».
۳- بخاری روایت‌کرده است که پیامبرصگفت: «من قتل دون ماله فهو شهید. ومن قتل دون عرضه فهو شهید»«هر کس در برابردفاع از مال خود کشته شود او شهید است و هرکس دردفاع ازناموس و آبروی خود کشته شود او شهید است».
۴- گویند: زنی برای جمع‌آوری هیزم بیرون رفته بود و مردی او را دنبال کرد تا او را فریب دهد و به وی تجاوز کند. آن زن سنگی به سوی آن مرد پرتاب‌کرد و او را کشت و شکایت آن را پیش حضرت عمر خطاب بردند. او گفت: او بحق کشته شده است، بخدای قسم چنین کسی خونبها ندارد و هرگز دیه‌ای برای او نیست.
همانگونه که و اجب است انسان از جان و مال و ناموس خود دفاع‌کند همچنین برانسان و اجب است که از جان و مال و ناموس دیگران نیز دفاع کند مشروط برآنکه بر خویشتن ایمن باشد و خویشتن را هلاک نکند. چون دفاع از غیر از قبیل تغییر منکر و محافظت بر حقوق دیگران است و پیامبرصمی‌فرماید: «من رأى منكم منكرا فلیغیره بیده، فإن لم یستطع فبلسانه، فإن لم یستطع فبقلبه وذلك أضعف الایمان»«هرکس از شما کار زشت و ناپسندی را دید مانع آن شود، اگر نتوانست با قدرت از آن جلوگیری کند، پس با سخن خویش آن منکر را تغییر دهد و از آن جلوگیری‌کند و اگر نتوانست با زبان خود از آن جلوگیری کند، قلباً با آن موافق نباشد و با آن همآهنگی نکند و آن را تشویق ننماید و این سومی حداقل مقتضای ایمان است و ضعیف‌ترین ایمان است».
پس دفاع از جان و مال و ناموس دیگران که در معرض ظلم و تجاوز قرار گرفته‌اند از قبیل تغییر منکر است و بایستی بر حسب توان و امکان برای دفع آن کوشید.