دلیل شرعی و کالت و مشروعیت آن
چون عمل و کالت مورد نیاز مردم است، اسلام آن را روا دانسته است، زیرا هر انسانی قادر نیست کهکارهای خویش را مستقیماً خودش انجام دهد، پس نیازمند بدان است که دیگری را بجای خود بگمارد تا آن کار را به نیابت از او انجام دهد در قرآنکریم آمده است درباره داستان اصحاب کهف: ﴿وَكَذَلِكَ بَعَثْنَاهُمْ لِیَتَسَاءَلُوا بَیْنَهُمْ قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْ قَالُوا لَبِثْنَا یَوْمًا أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قَالُوا رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ فَابْعَثُوا أَحَدَكُمْ بِوَرِقِكُمْ هَذِهِ إِلَى الْمَدِینَةِ فَلْیَنْظُرْ أَیُّهَا أَزْكَى طَعَامًا فَلْیَأْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ وَلْیَتَلَطَّفْ وَلَا یُشْعِرَنَّ بِكُمْ أَحَدًا١٩﴾[الكهف: ۱۹]. «و بدینگونه برانگیختیم ایشان را تا سوال کنند از یک دیگر یکی از ایشان گفت: چقدر ماندید در این غار ؟ گفتند: روزی ماندیم یا کمتر گفتند: پروردگار شما داناتر است به مقدار زمانی که در این غار ماندید و درنگ کردید. یکی را از خودتان با این پولتان به این شهر بفرستید تا ببینید که کدام طعام پاکیزهتر است تا از آن روزی و رزقی را برایتان بیاورد و در کار خویش لطف بخرج دهد و نگذارد که کسی از مردم روزگار از شما آگاه شود».
خداوند از زبان حضرت یوسف میفرماید که او گفت به سلطان ﴿قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ٥٥﴾[یوسف: ۵۵]. «مرا بر خزاین زمین بگمارکه براستی من نگهدارنده آگاهی و دانائی هستم».و احادیث فراوانی داریم که و کالت را جایز میدانند و به جواز آن اشاره میکنند.
و در روایتی آمده است که پیامبرصابو رافع و مردی از انصار را و کیل خود قرار دادکه بوکالت از جانب او حضرت «میمونه» را به ازدواج پیامبرصدرآوردند و به ثبوث رسیده است که پیامبرصبرای ادای و ام و اثبات حدود الهی و اجرای حدود الهی از جانب خود و کیل گماردهاند و همچنین برای قربانی و تقسیم گوشت و پوست آن و امثال اینگونه کارها از جانب خود و کیل گماردهاند و مسلمین نیز بر جواز و کیل تعیینکردن، اجماع کردهاند بلکه اجماع دارند بر مستحب بودن و کالت گرفتن چون این عمل یکنوع تعاون بر «بر» و «تقوی» است که قرآنکریم مردم را بدان دعوت کرده است و سنت نبوی نیز آن را تشویق و ترغیب نموده که قرآن میفرماید: ﴿وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ﴾[المائدة: ۲]. «بر نیکوکردن و نیکی نمودن و تقوا همدیگر را یاری کنید و برگناه و عدوان و تجاوز همدیگر را یاری مکنید».و پیامبرصمیگوید: «والله فی عون العبد ماكان العبد فی عون أخیه» «تا زمانی که انسان به برادر دینی خویش کمککند خداوند نیز به و یکمک میکند و در یاری او است». و صاحب کتاب «البحر» نقل کرده است که و کالت گرفتن یک عمل شرعی است و بر جواز و شرعی بودن آن اجماع هست.
در اینکه و کالت نیابت است یا و لایت دو و جه هست بعضی گفتهاند و کالت نیابت از و کیل گیرنده است چون مخالفت با آن حرام است و بعضی گفتهاند که و کالت و لایت است چون میتوان با و کیل مخالفتکرد، اگر مخالفت با وی به مصلحت باشد و مصلحت بیشتری درآن مخالفت باشد، مثل اینکه به و کیل و کالت داده باشد که کالای او را بصورت قرض و مهلتی بفروشد، اگر او میتواند خودش آن را نقدی بفروش برساند، پس مخالفت با و کیل جایز است.